De BILLY-boekenkast, de KLIPPAN-bank en slaapkamerset MALM zijn en blijven bestsellers. Maar daarmee staat het design van de Zweedse warenhuisketen IKEA niet stil. Integendeel.
Op de thuisbasis van IKEA in het Zweedse stadje Älmhult breken twaalf topdesigners zich iedere dag het hoofd over de vraag: hoe blijft IKEA relevant? Samen met een team van freelancers ontwerpen de ’twaalf apostelen’, onder leiding van hoofdontwerper Marcus Engman, jaarlijks zo’n tweeduizend nieuwe producten.
Studenten aan designacademies over de hele wereld dromen van een carrière bij het Zweedse woonwarenhuis. Hoe tof is het immers niet om je eigen ontwerp verspreid over hele wereld in de IKEA-winkels te zien liggen?
Business Insider was te gast bij het designcentrum in Älmhult en sprak diverse medewerkers. Acht tips over hoe je het meeste kans maakt op die felbegeerde ontwerpersbaan.
1. Val op met je eigen werk
Iina Vuorivirta is één van de twaalf in-house designers van IKEA in Zweden die de producten ontwerpt, de prototypes ontwikkelt en de wereld over reist. Naar eigen zeggen is ze een ‘fresh face in the house’, aangezien ze er ‘pas’ twee jaar werkt.
Vuorivirta had vóór ze bij de Zweedse meubelgigant begon haar eigen ontwerpstudio in Finland. “Zeven jaar geleden verhuisde ik naar Zweden om verder te studeren en mijn master te halen.”
Blijkbaar heeft ze in die tijd indruk gemaakt op hoofd design Marcus Engman met haar ontwerpen van keramiek en glas. “Hij vond het een goed idee als ik naar Älmhult zou komen om de collega’s te ontmoeten en het bedrijf te leren kennen. Sindsdien ontwerp ik eigenlijk van alles: van vazen, tapijten tot sofa’s.
2. Vertrouw op een gelukkig toeval
Volgens de ontwerpster heeft haar succes ook alles met geluk te maken. “Als ik twee jaar geleden tijdens de Stockholm Design Week, waar IKEA op dat moment een collectie presenteerde, niet Marcus tegen het lijf was gelopen, had ik hier misschien nu niet gewerkt. Onze ontmoeting was totaal ongepland, dus wat dat betreft heb ik geluk.”
3. Kies je opleiding bewust
Je kunt het geluk helpen door de juiste opleiding te kiezen. Vuorivirta: “We werken samen met scholen over de hele wereld, dus je zou kunnen achterhalen met welke opleidingen we banden hebben. Dankzij deze samenwerkingen hebben we een beetje een beeld van de studenten en hoe ze werken. Soms doen studenten echt hele interessante dingen en vragen we ze als stagiair.”
In de herfst en de lente neemt IKEA's designafdeling een kersverse lichting studenten aan. “Op dit moment hebben we er vier, zij doen een stage van tien maanden op projectbasis.” Deze studenten werken meestal mee aan speciale collecties als de JASSA met Piet Hein Eek (én Vuorivirta). “Uit deze stages pikken we vaak nieuwe talenten”, legt Vuorivirta enthousiast uit.
4. Wees assertief
Een open sollicitatie sturen kan natuurlijk ook. “Laat gewoon zien dat je geïnteresseerd bent en stuur een sterk cv, dat is het enige dat ik gedaan heb”, zegt de Zweedse Lena van Heuven, store manager van de flagshipstore in Älmhult, nuchter. Haar carrièrepad bij IKEA begon in 1996 als decorateur in de winkel in Malmö. “Ik heb gewoon gebeld en gezegd: ‘ik wil voor jullie werken, wat moet ik doen?’. En toen boem, rock and roll. Inmiddels al twintig jaar lang.”
De IKEA-veteraan werkte over de hele wereld, zette winkels in het buitenland op en nam talloze medewerkers aan. “We hebben al-tijd goede mensen nodig. De mogelijkheden zijn eindeloos in het bedrijf. Ein-de-loos.” Het verste kom je volgens de expert door assertief te zijn.
5. Begin gewoon onderaan de ladder
Je hoeft niet noodzakelijk als designer te starten bij IKEA om op de ontwerpafdeling terecht te komen. Het levende bewijs daarvan is hoofd design Marcus Engman zelf. Van Heuven: “Toen ik voor het eerst met hem samenwerkte in 1996 was hij nog communicatiemanager. Hij begon bij IKEA toen hij zestien was met het duwen van trolleys als zomerbaantje. Nu werkt hij direct samen met de CEO.”
Het laat zien dat er weinig grenzen zijn binnen het bedrijf. Dat je een bepaalde titel hebt, doet er niet veel toe. Soms pakt die flexibiliteit niet goed uit als iemand toch niet zo geschikt blijkt voor een functie, maar veel vaker is het effect positief, stellen verschillende medewerkers.
6. Benut je Småland-roots
Småland, de Zuid-Zweedse regio waar IKEA-oprichter Ingvar Kamprad ooit begon, speelt nog altijd een grote rol in de cultuur van het bedrijf. Bij de Zweden draait het allemaal om de Småland-roots, lokaal produceren en part of the family zijn. Kom je uit Älmhult, dan sta je al met één nul voor. Het is natuurlijk geen vereiste, maar er heerst wel een ons kent ons sfeertje.
Zo werkt persdame Ellen Ferm uit Älmhult sinds 2011 voor het bedrijf. Ook haar zus werkt er, net als mams en zelfs vader maakt al jaren carrière binnen het bedrijf. “Veel mensen groeien hier op, gaan studeren in de stad twee uur verderop en verhuizen weer terug om voor IKEA te gaan werken. Ik heb het stadsleven dus wel meegemaakt en mis het niet echt. Het is fijn en gemoedelijk hier.”
Uiteindelijk werkt bijna zeventien procent van de inwoners van Älmhult (2.700 mensen op een totaal van bijna 16 duizend) voor IKEA. Maar er komen er ook veel van buitenaf. Ferm: “Er wonen hier mensen van vijftig nationaliteiten, wat natuurlijk verschrikkelijk veel is voor zo’n kleine plaats.”
7. Vergeet de grote stad
Alles over hebben voor IKEA, inclusief een verhuizing naar het ietwat slaperige Älmult. Dat is toch wel één van de grootste concessies die je moet doen, wil je in het designteam terecht komen. Topontwerpster Vuorivirta: “Je moet naar het Älmhult willen verhuizen, maar het is best leuk hier. Mijn hele leven draait om IKEA, gelukkig hebben we de weekenden voor onszelf. Maar ach, je begint niet zomaar te werken als ontwerper. Het is natuurlijk een passie voor het leven.”
Een baan als in-house ontwerper bij IKEA betekent hard werken, met de veertien collecties die jaarlijks uitkomen. Maar volgens Vuorivirta is het vooral ook een “luxe” om voor het merk te werken. “Ik kan werken aan een project met een bank en het volgende moment ben ik bezig met een serie vazen.” De ene dag werkt ze samen met iemand als de Britse topontwerper Tom Dixon en vervolgens is ze in Shanghai om te zien hoe mensen daar in appartementen van acht vierkante meter wonen.
8. Profileer jezelf als expert uit een groeimarkt
Drie van de twaalf IKEA-designers werken vanuit China en India. Vuorivirta: “Onlangs hadden we een stagiair die nu is begonnen als ontwerper in India. Zij heeft vervolgens iemand aangenomen van de modeopleiding van New Delhi, dus er zitten daar nu twee ontwerpers.” Het voordeel is deze ontwerpers de Indiase taal spreken en de cultuur begrijpen.
“Het zou een beetje onzin zijn om iedere week naar India te vliegen om de fabrikanten te bezoeken als we daar mensen hebben zitten”, legt Vuorivirta uit. “Onze ontwerpers ter plekke bedenken producten voor de hele wereld, maar zijn wel iets meer gefocust op textiel. Onze textielfabrikanten zitten voornamelijk in India en zo kunnen de ontwerpers makkelijk overleggen over de mogelijkheden.”